آنچه که از دوران جنگ و اسارات آزادگان بیان می‌شود همگی گواه آن است که به ویژه آزادگان در دوران اسارت در بازداشتگاه‌های رژیم بعث عراق کربلا را الگو و مرجع خود قرار می‌دادند.
به گزارش کرب و بلا، نشست نقد و بررسی کتاب «ممد یزدی»، خاطرات آزاده محمد دهقانی فیروز‌آبادی به قلم حجت‌الاسلام یوسف بدرالدین، با حضور نویسنده کتاب و محمدرضا سنگری؛ منتقد ادبی و عاشوراپژوه در سالن شهدای دزفول مجموعه باغ‌موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.
محمدرضا سنگری در این نشست، بیان کرد: ۴۰ سال از دفاع مقدس گذشته است و عدد ۴۰ نشانه کمال است، لذا امیدواریم در این سال و سال‌های پیش‌رو، آثار درخشان‌تری که تصویری روشن از آن رویداد بزرگ یعنی دفاع مقدس را نشان می‌دهند، تولید و منتشر شوند.
وی ادامه داد: در کنار جبهه‌های مقاومت هشت‌ساله اما یک جبهه مقاومت بزرگ دیگری نیز داشتیم که به آن جبهه موازی گفته می‌شد و در این جبهه رزمندگان در تنگناها و سختی‌های بسیاری قرار داشتند و هر روزه شاهد شکنجه و شهادت دوستانشان بودند. در بازداشتگاه‌های اردوگاه‌های عراق هیچ روزنه امید و روشنایی وجود نداشت و آزادگان در این سالها در این اماکن در اوج مرارت و سختی روزگار گذرانیدند که به این واسطه جریان زندگی در دوران اسارت خود به تنهایی یک پدیده قابل درنگ و قابل بررسی است.
سنگری تصریح کرد: کتاب را خواندم و محورهای مهم پژوهشی از آن استخراج کردم که هر کدام می‌تواند به تنهایی دستمایه تدوین آثار متعدد پژوهشی باشد. یکی از آنها مقاومت شگفت‌انگیز آزادگان در اسارت است که با تحمل شکنجه‌های فراوان در بدترین شرایط مثل کوه استوار ایستادند و خوب که به این مقاومت بنگریم مشاهده خواهیم کرد که سرچشمه چنین آزادمردی، کربلاست.
وی افزود: محور دوم، مشاهده ثمره مقاومت است. خداوند در قرآن می‌فرماید: خدا از کسانی که اهل ایمان هستند دفاع می‌کند. این آیه قرآن در جبهه‌های دفاع مقدس و دوران اسارت بسیار در بین رزمندگان و آزادگان مصداق داشت. آنها با مقاومت خود بارها شاهد شکست بازی تحقیر‌آمیز دشمن بودند.
سنگری در ادامه گفت: یکی دیگر از محورهایی که می‌تواند دستمایه پژوهش برای اهالی قلم باشد، تأثیر شعائر است. این عنصر در دوران اسارت مایه آرامش آزادگان و همچنین پیشبرد کارها بود. شکستن توطئه‌ها و نیرنگ‌ها، همدلی و همراهی، شوخ‌طبعی، تصویر منفی منافقین و خودفروخته‌ها و ارتباط عاطفی آزاده‌ها با هم و با خانواده‌هایشان، از دیگر محورهایی است که می‌تواند مورد پژوهش قرار گیرد و دستمایه خلق آثار فاخر شود.
این عاشوراپژوه اظهار داشت: در گذشته جنس قلم روحانیون به قلم علمایی معروف بود و مخاطبان خاص خود را داشت، اما در زوگار کنونی و به برکت انقلاب اسلامی، روحانیت در عرصه‌های گوناگون هنر و ادبیات نیز خوش درخشیده است اما حضور آنها در عرصه نویسندگی به‌ویژه خاطرات دفاع مقدس تاکنون کمرنگ بوده است.
وی با اشاره به برخی دیگر از ویژگی‌های این اثر، گفت: این کتاب هم از نظر ساختار زبانی جملات و هم ساختار بیانی، اثر خوبی است. ۱۴ بخش دارد که ۲ بخش آن به اسناد و نمایه‌ها اختصاص داده شده که از این نظر اقدام مثبی به شمار می‌رود همچنین یکی دیگر از شاخصه‌های خوب کتاب، معرفی مجموعه شهدای میبد است و این کتاب برخلاف کتاب‌های خاطرات دهه ۸۰ و ۹۰ که قطور بوده و بیشتر زندگینامه هستند تا خاطره، چنین خصوصیتی ندارد. یکی دیگر از ارزش‌های کتاب این است که در نگارش آن صداقت وجود دارد.
سنگری به بیان برخی نقاط ضعف کتاب نیز پرداخت و گفت: در کتاب نام چند نفر آمده که معرفی نشده‌اند. به‌نظر می‌رسد سهم معرفی‌ها در این اثر یکسان نیست؛ برخی زیاد و برخی اصلاً معرفی نشده‌اند. همچنین یکی دیگر از نکاتی که می‌توانست باعث پربارتر شدن این اثر شود، این است که نویسنده می‌توانست اشاره کند که راوی کتاب پس از آزادی و اکنون چه می‌کند؟ به نظرم اگر این موارد اصلاح شود بر غنا و کشش و جاذبه آن از سوی مخاطبان خواهد افزود.
وی در پایان گفت: گاهی پشت صحنه، جذاب‌تر از متن اصلی است، لذا پرداختن به مجموعه جزئیات درباره پشت صحنه شکل‌گیری یک اثر می‌تواند بر جذابیت آن بیفزاید. همچنین نویسنده می‌توانست در برخی موارد که درباره شخصی شرحی داده شده است، عکس مربوط به او را نیز همراه بیاورد که کتاب را زنده‌تر می‌کرد و البته ارائه نقشه منطقه اسارت نیز می‌تواسنت بر جذابیت کتاب افزوده و آن را عینی‌تر کند.